Aslında bu ile ilgili yazı yazmak aklımda yoktu geçenlerde Çin’den ticaretle ilgili gazete de haber okuyunca ufak bir araştırma yaptım e-ticaret ve ekonomiyi karışımı sevdiğim bir yazı oldu. 80’lerin sonunda ve 90’ların başında Kıbrıs’tan bavul ticareti ve özellikle Almanya’ya giden gurbetçi vatandaşlarımızın da getirdiği ürünlerle hayatımıza giren yurt dışı ithal ürünler yıllar geçtikçe büyüdü ve şuan %15 seviyelerine ulaştı.
Özellikle milenyum yıllından itibaren milyoncu kavramı ile hayatıma giren Çin, Tayland vb. ürünlerinin her yeri sarması ve İnternet üzerinden alışverişe aşırı eğilim olması bunun en büyük sebepleri oldu. BKM’nin verilerine göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ait kartlardan toplam 193,324,855 adet internetten işlem yapıldı ve bunların 28,929,367 tanesi yurt dışı sitelerinden.
Bu kadar yoğun ve artan bir alışveriş oranına rağmen İnternetten yapılan yurtdışı alışverişlerinin toplam hacme oranı %7 yani işlem adedinin yarısı kadardır. Bence bunun birden çok sebebi var, öncelikle uzak doğu sitelerinden alınan ürünlerin tutar olarak düşük olması ve tabi ki unutmamak lazım gümrük kısıtlaması. Diğer ülkeler gibi sınırsız kotalarımız yok, bu yüzden insanlar 150$’ı aşmayacak ve sadece belirli ürünlerde sipariş geçiyor. Her şeye rağmen aşağıda ki grafiklerde anlaşılacağı üzerine neredeyse %50 üzerine koyarak yurtdışından alışveriş yapıyoruz.
Bu rakamlar bir cari açık mı dersiniz? Kesinlikle ama bunun sorumlusu kesinle insanlar değil Türkiye’de uygulanan montajla bütünleşmiş sanayi ve bunlara bağlı yan sanayinin sonucu bunlar. Rakamsal olarak açıklamak gerekirse TUİK’in verilerine göre bizim imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %77 olarak gerçekleşmiştir, yani ithal edilen ürünler çoğunla montaj sanayi için kullanılıyor, işin daha can yakıcı noktasıysa sadece %3.7’si ileri teknoloji ürünleri olarak sayılıyor, %70 orta yükseklikte teknoloji ürünü sayılıyor.
Sonuç olarak ülke nüfusunun %70’inin genç olarak kabul edildiği ortamda teknolojinin bu kadar ilerlemesi çok sevindirici ki Twitter, Facebook, mobil cihazla bağlanma yüzdelerinde AB ülkelerinde Fransa ve İngiltere ile birincilik yarışı yapmamızdan belli oluyor. Fakat cari açık kapatamadığımız sürece dijital ekonomi sadece dışarı akmakla kalıyor. İhracatın üçte birinin Asya ülkelerinden yapıldığı bir dönemde kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar, elektronik, ileri teknoloji ürünü malları vb. mallarda rekor derece mal alırken, Çin’i geçtik gelişmekte olan Asya ülkelerinin pazarlarından bile elle tutulur pay alamamak dış ticaret ekonomi politikasını sorgulamaya yeter.
