Finansal Okuryazarlık yazı dizisinin dördüncü bölümü olan bütçe yapmak en basit haliyle giderlerinizi önceden planlı şekilde gelirinize göre dengelemektir. Bir önce ki yazıda tasarruf yapmadan bunların hiç birinin gerçekleşemeyeceği belirtmiştim, eğer okumadıysanız öncelikle ilgili yazıyı okumanızı rica ederim.
Bireysel bütçe yapmanın size sağlayacağı en büyük kazanç para yönetimi olacaktır. Dolaylı olarak hayallerinize giden yolda finansal hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olabilmesi diğer kıymetli sonuç olacaktır. Finansal okuryazarlık hakkında diğer yazılar;
- Finansal Okuryazarlık Nedir?
- Kredi Notu Nedir?
- Tasarrufun Önemi ve Hangi Oranda Yapmalı?
- Kişisel Bütçe Planlama Nasıl Olmalı?
- Borcu Yönetmek ve Geleceğe Yatırım Yapmak
- Harcamaları Kayıt Altına Tutmak
- Doğru Kredi İçin Faiz Oranı ve Maliyet Hesaplamak
- Siber Güvenlik ve Sosyal Gizliliğin Önemi
İçindekiler (Table of Contents)
Yarın Uzak Değil; Para Takibi ve Bütçe Önemli
Finansal okuryazarlık dünden bugüne oluşan bir kavram değildir. Sabırlı ve disiplinli olmak önemli çünkü bugün size uzak gibi görünen 3-5-10 yıl hemen gelebiliyor. Benim maaşım ne ki neden bütçe yapalım demeyin. Bütçenin büyüklüğü ne olursa olsun, ne kadar paranınız olduğunu doğru biliyorsanız, ne kadar harcama yapabilmek için doğru karar alabilirsiniz.
2020 yılından başından beri pandemi içerisinde yaşıyoruz. Bu süreç içerisinde Dünya genelinde kırılması zor görünen çokça ekonomik, kültürel, politik kavramın yerle bir olduğunu gördük. Bu sebeple tasarruf yapabilmekte adına, harcamaların kontrol altında tutulması çok daha önemli oldu. Bütçe yapmak her zaman daha az harcamak anlamına gelmez. Mevcut paranızı daha akıllı ve mantıklı şekilde harcamanıza yardımcı olur ve size yol gösterir. Doğru planlama yaparsanız;
- Pandemi normal olmayan durumlarda daha güvende olursunuz.
- Maaş yatınca sürprizlerle karşılaşmazsınız kontrol altında olur. Finansal hedeflerinize daha hızlı ulaşmanızı sağlar.
- Stres seviyesini kontrol altında tutar. Gerek aile ilişkileri, gerekse arkadaşlıklar açısından daha güvenli köprüler kurarsınız. Tabi ki en güzeli stres seviyesi düşük olunca sağlık açısından inanılmaz katkısı olur.
- “Borç yiğidin kamçısıdır” sözü bizde sevilir ama borcu borç ile kapatmak iyi bir alışkanlık değildir. Minimum ödeme alışkanlığı bir süre sonra yönetilemez olur. Doğru bütçe planlaması sizin borçlanma alışkanlığınızı ve borç hacminizi frenler.
Hedef Belli Olsun, İstek ve İhtiyaçları Tanımla
Herhangi karar almadan, işe başlamadan önce istemli ya da istemsiz kendimize hedef koyarız. Hedef sizi motive eder ve karar alımlarında beyin arka planda hep hedefi düşünerek kararlar alır. Bu yüzden bütçede yaparken özellikle master yani yıllık ana planlama hedeflerinizi önceden belirleyin bu konuda disiplinli ve kendinize karşı dürüst olun.
Bütçe yaparken hedefi belirledikten sonra en kritik konu “İhtiyaçları” ve “İstekleri” liste halinde belirlemektedir. Akademik bir yazıya dönüştürmek istemiyorum ama Abraham Maslow’un Maslow Teorisi’ni ekonomi giriş derslerinden alan hatırlar, duymadıysanız da okumanızı tavsiye ederim. Bu teoride kısaca insanların amaçları be hedeflerine yönelik ihtiyaçları doğar.
Koyduğu hedeflere ulaşmak içinde gerekli ihtiyaçları elde ettiğini ileri sürmektedir. Bu teoride en merkezde fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçları gelir. İşte sizde “İhtiyaçları” ve “İstekleri” belirlerken zorunlu olmazsa olmazları seçmelisiniz. Örnek olarak telefon yenilemek, dışarıda yemek bir istektir. Tabi ki psikolojik etkeni var ama dışarıda her hafta dışarıda yapılan etkinliklere 1.000 TL değil bütçelemesini 300-400 TL olarak tutmalısınız.
Her sektör ve koşullarda göre değişiklik göstereceğinden tek bir formül asla yoktur. Kendinizi mutlu edecek makul harcamaları ve istekleri eklemelisiniz. Bunları listelerseniz öngörülemez durumlarda öngörülemez harcamalar yapmanın önüne geçebilir ve paranın nereye gittiğini kolayca takip edebilirsiniz.
Yıllık ve Aylık Bireysel Bütçe Yap
Yıllık plan yapmak zordur biliyorum, ama koyduğunuz hedefleri ana plan görüp takip edebilmeniz adına önemlidir. Örneklersek, 6.000 TL maaş alıyorsunuz ve tasarruf yapmak adına aylık ortalama harcamalarınız 4.5000 TL’yi geçmemesi gerekiyorsa aylık planları yıllık planın dahilinde ilerleyip ilerleyemediğini takip etmeniz için yıllık plan önemlidir.
Dönemsel sapmalar tabi ki olacaktır, bu durumda planı revize edip bir sonra ki aylarda harcamalarınızı revize etmeniz ve istek listesinde yer alanları ötelemeniz gerekebilir.
Finansal okuryazarlık konusunda başarılı olmanın yolu daha önce bahsettiğimiz üzere her zaman planlı, öngörülebilir ve disiplinli olmaktadır. Günün sonunda yapacağınız her tasarruf ve bu yolun pusulası bütçeleme kendiniz ve aileniz geleceğidir. Korkulu rüyalar görmemek, geceleri koyunları saymadan uyumak ve kendi kontörlünüzü almak için bütçe yapmayı lütfen küçümsemeyelim. Gelecekte kazanacağınız güzel gelirlerin sizin olması için bugünden yarınların gelirini bitirmeyelim.
