Finansal okuryazarlık farkındalık yaratmaya çalıştığım bu yazı serisinin bence en temel yapı taşı konusu tasarruf etmektir. İlerleyen günlerde yazacağım bütçe planlaması, borç yönetimi ve geleceğe yatırım yapmak vb. tüm konular tasarrufun olmadığı bir yerde işe yaramaz. Tasarruf sadece devletler ya da şirketler açısından değil tüm hane halkları açısından sürdürülebilir ekonomik döngü yaratmak açısından önemlidir. Tasarruf etmeyi bilmeyen bireyin finansal okuryazarlık bilgisi yüksek olmaz ve para yönetme becerisi de oldukça sınırlıdır. Finansal okuryazarlık diğer yazıları;
- Finansal Okuryazarlık Nedir?
- Kredi Notu Nedir?
- Tasarrufun Önemi ve Hangi Oranda Yapmalı?
- Kişisel Bütçe Planlama Nasıl Olmalı?
- Borcu Yönetmek ve Geleceğe Yatırım Yapmak
- Harcamaları Kayıt Altına Tutmak
- Doğru Kredi İçin Faiz Oranı ve Maliyet Hesaplamak
- Siber Güvenlik ve Sosyal Gizliliğin Önemi
Türk Dil Kurumu (TDK) tanımına göre tasarruf kelimesi Arapça kökenlidir “tutum” yani “bir şeyi istediği gibi kullanma yetkisi, kullanım” detaylandırılmıştır. Kısaca cümlenin anlamını açarsam bir kişinin yaşam boyu finansal açından refah içerisinde yaşaması için elinde ki parayı / kaynağı edindiği bilgi ve beceri dahilinde etkili olarak kullanmasıdır.
İçindekiler (Table of Contents)
Tasarruf Hangi Oranda Yapılmalı
İnsanların tasarruf yapma sebepleri gelecek kaygısı, ev ya da araba alma, daha iyi bir hayat, çocukları için birikim gibi farklı sebepler olabilir. Yapılan tasarrufların nasıl değerlendirildiği de mevduat, bireysel emeklilik (BES) ve finansal yatırım araçları (borsa, fon, vb.) gibi farklı kanallardan da olabilir. Günün sonunda nasıl ve hangi oranda yapıldığı önemlidir.
Bu vereceğim oranlar tabi ki sizin gelir yapınıza ve sosyal durumunuza göre değişir. En güzeli kendinizi siz biliyorsunuz ve kendi planınızı oluşturmaktadır. Ben olması gereken oranları yazacağım, günün sonun bu bütçeyi sağlamak ve geleceğe yatırım yapmak sizin elinizde! Örnek %100’lük birimde aylık elinize geçen geliriniz olsun;
- 5/8’i yani yaklaşık %62.50’sini aylık yapılacak kira, pazar, market gibi harcamaları ayırmanız gerekiyor. Geliriniz bu oranları sağlamıyorsa harcamalarınızı gözden geçirmeniz ve gelecek için gerekirse biraz standart düşürmek şart.
- 1/8’i yaklaşık %12.50’sini emeklilik dönemi için birikime ayırmanızı öneririm. Bu para çok uzun vadeli düşünülmeli yani USD / EUR alıp satmak için değil 10 yıl sonra getiri yapacak fonlara ya da size uygun finansal araçlara yatırmalısınız.
- 1/8’i yaklaşık %12.50’sini yedek akçe olarak tutmanızı öneririm. Bu emeklilik dönemi için değil, acil bir durumda kredi çekmek yerine bu kaynağı kullanmanız için tavsiye ediyorum. Yedek akçe çok büyük duruma gelirse bunun bir kısmı her zaman emeklilik için ayırdığınız fona ayırabilirsiniz. Sonra ki başlıkta detaylandırıyor olacağım.
- 1/8’i yaklaşık %12.50’sini kendinize yatırım amaçlı kullanmanızı öneririm. Kendinize yatırımdan kastım iPhone, akıllı LCD, lüks kıyafet değil. İş için gerekliyse tabi ki alınabilir ama insanın kendine yaptığı en güzel yatırım eğitimdir. Finansal özgürlük kazanmak yani sabit gelirinizin olmadığı durumlarda sizi ayakta tutacak olan geliri elde etmek için kendinize bu bütçeyle yatırım yapmanız gerekiyor.
Harcama Dengeleme ve Yedek Akçe (Acil Durum)
Yukarıda bahsetmiş olduğum üzere gelirinizi 1/8 kadar yedek akçe yani acil durum fonu yaratmak önemlidir. Bu para uzun vadeli yatırım araçlarında durmamalı mevduat ya da 1-2 gün içinde bozulabilir fonlar olabilir.
Ben ihtiyacım olunca Bankadan kredi alabilirim diyebilirsiniz. İhtiyaç olduğu dönemde kredi faizleri yüksek olursa aylarca faiz ödeme için çalışmak zorunda kalabilirsiniz. Eğer faizler uygun olursa yani paçal maliyet açısından kredi daha uygun olursa tabi ki çekebilirsiniz.
Geleceği planlamak adına öngörülemez riskleri azalmak adına bu kaynak kritiktir. Bunu en iyi ölçmenin yolu Allah korusun işsiz kaldığınızda kaç ay kendinizi mevcut giderlerle çevirebilirsiniz? Lütfen bunu hesaplayınız ve harcamalarınızı buna göre dengeleyiniz. Harcama bütçe yönetimini sonra ki konuda bahsediyor olacağımdan bu yazıda detaylandırmıyorum.
Finansal Okuryazarlık Kitap Tavsiyesi
Kitap tavsiye etmek ya da çok bilgin gibi davranmak gibi huyum yoktur. Sadece farkındalık yaratmak adına George Samuel Clason’un 1926’da ilk kez yayınladığı “Babil’in En Zengin Adamı” isimli kitabınızı okumanızı tavsiye ediyorum. Milattan önce iki bin yıl önce antik dönemlerden beri aslında para yönetiminin ne kadar önemli olduğunu konusunda güzel bilgiler veren kitaptır. Bu konu Babil döneminden beri sır değil önemli olan disiplinli olmak. Üşenenler için İnternet ortamında sesli kitap olarak ta mevcut 1dk içinde Google aramasıyla bulabilirsiniz.
Bu konuda son söz; finansal okuryazarlık bilgisi yüksek olan bireyler ileride emeklilik döneminde ya da finansal özgürlük yaratma konusunda karar verme becerileri daha başarılı olduğundan gerek kendileri gerekse çocukları açısından daha doğru karar almaları çok daha yüksek olasılıklıdır. Yarının gelirini ve emeklilik günlerinizi lütfen bugünden harcamayalım.
