Devrim otomobil Eskişehir’in simgelerindendir, bu sebeple Eskişehir Yazıları serisinde ikinci konu olarak İlk Türk Yapımı Otomobili “Devrim” i yazmak istedim. Günümüzde ülkenin en büyük beş şirketi bir araya gelip yerli otomobil için hazırlık yapıyorken 1961 yılında Türkiye’nin 4. Reisicumhur’u Cemal Gürsel’in talimatıyla 1961’de Eskişehir Demiryolu Fabrikası’nda Türkiye’nin ilk otomobili “Devrim” üretilmişti. O zamanın imkan ve teknolojisiyle 4-5 ay gibi kısa sürede büyük iş başarmış proje devam edebilseydi bugün otomobil ve otomotiv sektörü adına çok farklı konuları konuşabiliyor olabilirdik. Bu sebeple o dönemde makine mühendisliği ve yerli ağır imalat endüstrisi alanında Türkiye için gerçek bir devrim başlangıcı olabileceği düşünülüp isimi bu yüzden Devrim konulmuştu.

Devrim Otomobil teknik özellikleri

Günümüzde Eskişehir’de yer alan Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. (TÜLOMSAŞ) Müzesi’nde özel olarak yapılan camlı garajda sergilenen Devrim’in teknik özelliklerin bahsedersek; motor modeli daha önceki bir 6 silindir Warswa motorundan değiştirilmiş. İki silindiri kesilip dört silindire indirilmiştir. Toplamda Bej ve Siyah (Makam Aracı modeli) olarak iki renkte üretilen Devrim Otomobili toplamda 1,250 kg ağırlığında 50 HP (beygir gücü) olarak üretilmiştir.

Bu kadar araba yapan mühendisler benzin koymayı unuttuğunu düşünebilmek büyük haksızlık olur. Ankara’ya gidecek ve görücüye çıkacak siyah renkteki 2 numaralı Devrim’in üretim ve test sonrası son kat boyası ancak bir gece evvelinde uygulanabilmişti. Devrim Otomobil’in pasta ve cilası Ankara’ ya gönderilirken gece trende yapıldı. Zamanında buharlı lokomotiflerle çekilen trende riski artıracak bir baca içinden sıçraması muhtemel kıvılcımlardan dolayı güvenlik tedbiri olarak iki arabanın da benzin depoları tamamen boşaltılmıştı.

Yolda çok kalabalık bir eskort eşliğinde gidildiğinden koruma eskortlarının benzin alınacağından haberdar olmaması birlikte benzinciye girilmesi atlanmıştı. Benzin getirilse de Cumhurbaşkanı’nın aniden gelmesi ve benzini olmayan olmayan arabaya bindirilmesi adeta Murphy Kanunlarının devreye girmesinin ispatı olmuştur. Önde ki Devrim Otomobil yolunu başarılı şekilde tamamlasa da tarihe “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz ” sözlerini bu kadar büyük bir emeğin önüne geçmiştir.

Benzini olsa Devrim Otomobil’i yoluna devam etse ne olurdu?

Siyah olan Devrim’i zamanın Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel bindirilmişti, diğer renk olan Bej rengi Devrim’in benzin ihtiyacı karşılanıp, Cemal Gürsel siyahtan indirilerek Bej renkliye bindirilmiş olsaydı bugün çok farklı bir konuyu konuşuyor olabilirdik. Daha sonraları tüm rotalarını makam otosu olarak tüm görevlerini başarıyla bitirmiş olsalar da projenin, bağımsız milli silahlı güç kara taşıma, hava ve zırhlı savaş araç kademeli imalat endüstrilerine kıvılcım olabileceği hususunda başarılı bir beceri kanıtı mertebesinden hemen sonra neden aniden rafa kaldırıldığı hali hazırda açıklık kazanmamıştır.

Türk elinden ilk üretilen araba olması ve Türk mühendisliğinin bir şeyler yapabileceğini, muvaffak olabileceğini göstermiş olan ilk yerli otomobil Devrim’i Eskişehir’in TÜLOMSAŞ fabrikasında görebilirsiniz. Fabrikaya ulaşım ve ziyaret gayet kolaydır. Şehir içinden geçen 19 ve 23 numaralı minibüslerle ya da  tren garı ve şehir merkezinden 10 dk yürüme mesafesinde ulaşabilirsiniz. Müze ücretsiz olup hafta sonlarında yoğun ilgi görmektedir.

Konu ile alakalı yada benzer diğer konular:

Eskişehir yazıları: Behiç Erkin ve Eskişehir Sevdası Eskişehir trafiği için öneriler Eskişehir Basket Kendini Sevdirecek