Finansal okuryazarlık tüm Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de paranın yönetilmesine yönelik gerek kişisel gerekse iş amaçlı finansı anlayabilme kavramı çok zayıftır. Finansal okuryazarlık ila ki borsa, fon, vb. portföy yönetimi olmak zorunda değildir. Basit bir şekilde finansal okuryazarlık tüm kaynakların bu aylık maaş olabilir, babadan harçlık olabilir ya da şirketin parası olabilir; etkili şekilde kullanılması için edilen bilgi ve geliştirilen yetenek olarak adlandırılabilir.
Finansal okuryazarlık seviyesi yüksek olan bireylerde nakit akışının daha iyi yönetildiği, davranış olarak daha rasyonel davrandıkları ve borçlanma seviyelerinin daha yönetilebilir olduğu birçok akademik çalışmada örneklendirilmiştir. Şiddeti farklı seviyelerde olsa da milyoner doğmadıysanız maddi açıdan kimse sorunsuz değildir. Finansal okuryazarlık seviyesi yüksek olan insanların bu zorluklarla baş edebilme yeteneği ve direnci yüksek olmaktadır.
Tasarrufun Temeli Finans Okuryazarlık #
Ülkede ki tüketicilerin finansal okuryazarlık seviyesi yükseldikçe tasarruf etme eğiliminde koşullara bağlı olarak yükselebilir. Örnek, bir kişi gelirlerinde düşüş olacağını öngörüyorsa gidip bozulmadığı halde yeni bir telefon, tv, pc almaması gerekir. Tüketim her zaman ekonomiyi canlı tutar ama kontrolsüz tüketimde ev halkının aşırı borçlanmasına dolaylı olarak ülkenin borçluluk seviyesinin yukarı çeker. Finansal okuryazarlığı yüksek birey okuduğu haberlerden ve takip ettiği mecralardan gelirine etki edebilecek tüm riskleri uyarı sinyali olarak algılayıp hızlı şekilde tespit edebilir.
Yarınlarını Finansal Okuryazarlıkla Tasarlamak #
Finansal okuryazarlık bugün için değil aynı zamanda yarınlar için yani emeklilik dönemi, diğer aile fertlerinin ferahı içinde önemlidir. Lusardi ve Mitchell’in 2011 yılında OECD raporlarında yaptığı araştırmaya göre; finansal okuryazarlık seviyesi yüksek tüketicilerin geleceklerine dair çok daha fazla yatırım yaptığı ve paralarını daha iyi yönetebilmek adına risk unsurlarını çözümü hususunda riskin çeşitlendirilmesine dikkat ettiklerini belirtmektedirler.
Finansal Okuryazarlılık ve Devletlerin Rolü #
Finansal okuryazarlılık her ne kadar bireysel bir konu olsa da çözüm ve bu işin teşvikinde devletler (Merkez Bankalarının) rolleri önemlidir. OCED raporlarına yansımış olan örnekler verirsek;
- Lituanya Merkez Bankası, “Borçlanırken Dikkatli Olun!” adı altında borçlanmaya dikkat çekmek üzere 2016 yılında kampanya düzenlemiştir.
- Amerikan Merkez Bankası, “Para Hakkında Öğrenecek Çok Şey Var!” sloganıyla ülke çapında 2003 senesinde finans okuryazarlığı artırmak maksadıyla program düzenlemiştir.
- Türkiye’de de TCMB’nin önderlik ettiği kampanya ve yasal düzenlenmeler olmuştur. 2014-2016 yılları arasında TRT Çocuk kanalında “Kuruş Ailesi” ismiyle çizgi film yayınlanmıştır. Merkez Bankası aşırı borçlanmanın önüne geçmek üzere 2014 yılında kredi kartı limitlerinde düzenlemeye gitmiştir. Ayrıca 32 sayılı genelde ile gerçek kişilerin döviz ile borçlanmasını yasaklamıştır.
